Miejsce leukotrienów w patofizjologii astmy oskrzelowej. Konieczność leczenia przeciwleukotrienowego

Astma jest przewlekłą chorobą zapalną dróg oddechowych, w której uczestniczy wiele komórek zapalnych i mediatorów. Obecnie rekomenduje się wziewne glikokortykosteroidy, jako najbardziej skuteczne leki przeciwzapalne dostępne w leczeniu astmy. Niektórzy pacjenci nie osiągają jednak kontroli choroby, mimo stosowania dużych dawek wziewnych glikokortykosteroidów w monoterapii lub skojarzeniu z długodziałającymi beta2-mimetykami. W przebiegu zapalenia astmatycznego ulegają aktywacji różne szlaki komórkowe. Szczególnie ważna jest ścieżka prowadząca do syntezy leukotrienów. Leukotrieny, takie jak leukotrien C4, D4, E4 (zwane leukotrienami cysteinylowymi), są znane z silnego działania prozapalnego oraz kurczącego oskrzela. Leukotrieny zwiększają przepuszczalność naczyń krwionośnych i produkcję śluzu w oskrzelach oraz mogą przyczyniać się do niekorzystnej przebudowy oskrzeli (remodelingu). Ich działanie chemotaktyczne na różne komórki zapalne (eozynofile, mastocyty, neutrofile) przyczynia się do podtrzymywania przewlekłego zapalenia w drogach oddechowych. Te biologiczne działania leukotrienów wskazują na ich ważną rolę w patogenezie astmy. Chociaż wziewne glikokortykosteroidy hamują wiele składowych zapalenia astmatycznego, to nie wpływają one na syntezę leukotrienów. W związku z tym dodatkowa terapia za pomocą antagonistów leukotrienów może okazać się korzystna dla tej grupy astmatyków. Dobrze udokumentowano działanie przeciwzapalne i bronchoprotekcyjne antyleukotrienów. Są one szczególnie skuteczne u pacjentów z astmą aspirynową i tych ze współistniejącym alergicznym nieżytem nosa. Leki antyleukotrienowe są także stosowane w zapobieganiu skurczowi oskrzeli wywołanym wysiłkiem i zimnym powietrzem. Mniej skuteczne w monoterapii, jako terapia dodana do wziewnych glikokortykosteroidów, poprawiają kontrolę astmy, powodując zmniejszenie liczby zaostrzeń choroby, zużycia krótkodziałających beta2-mimetyków oraz poprawę funkcji płuc. Artykuł podsumowuje obecną wiedzę na temat roli leukotrienów w patogenezie astmy oraz aspektów klinicznych terapii lekami antyleukotrienowymi.