Zaburzenia odpowiedzi immunologicznej w raku płuca—Nowy cel terapii

Rak płuca zajmuje pierwsze miejsce wśród przyczyn zgonów na nowotwory złośliwe. W znaczącej większości przypadków wysoki stopień zaawansowania choroby w chwili rozpoznania uniemożliwia zastosowanie leczenia przyczynowego bądź czyni to leczenie nieskutecznym. Jako nowotwór lity o małej specyfice antygenowej rak płuca wymyka się spod nadzoru immunologicznego i ataku komórek cytotoksycznych. Główną rolę w przeciw nowotworowej obronie układu odporności odgrywają limfocyty cytotoksyczne, których populacja różni się indywidualnie. Rozpoznanie antygenów nowotworowych przez komórki dendrytyczne i aktywację komórek cytotoksycznych hamuje wiele mechanizmów o działaniu supresorowym i regulatorowym. Głównymi komórkami osłabiającymi obronę immunologiczną są limfocyty T regulatorowe (Tregs). Ich funkcja zależy od ekspresji czynnika Foxp3 oraz obecności cząsteczki CTLA-4. Wykazano znaczne zwiększenie populacji Tregs, Foxp3 i CTLA-4 w komórkach raka płuca oraz w puli limfocytów naciekających guz. Inne elementy hamujące odpowiedź immunologiczną i promujące rozwój guza to populacja limfocytów Th17, polaryzacja makrofagów w kierunku M2, obecność mieloidalnych komórek supresorowych (MDSCs), znacznie zwiększone stężenia cytokin TGFβ i IL-10 w mikrośrodowisku guza. Rozpoznanie tych mechanizmów może mieć ważne implikacje terapeutyczne. W fazie badań klinicznych jest kilka rodzajów leków modulujących odpowiedź immunologiczną, których część wykazuje pewną skuteczność. Immunoterapia w raku płuca opiera się na wzmożeniu efektu cytotoksycznego (np. poprzez hamowanie CTLA-4, pobudzenie funkcji komórek dendrytycznych, hamowanie apoptozy limfocytów) lub produkcję szczepionek antynowotworowych z wykorzystaniem znanych antygenów, jak MAGE A3, MUC1, EGF, TGFβ. Immunoterapia w raku płuca ma charakter terapii personalizowanej—przed podjęciem leczenia wskazane jest dokładne rozpoznanie stanu układu odporności pacjenta. Umożliwia to badanie krwi obwodowej, ale bardziej wartościowe wydaje się wykorzystanie w tym celu metody BAL z dokładną oceną mikrośrodowiska guza.