Punktacja radiologiczna (Timika score): przydatne narzędzie do oceny rokowania u chorych na gruźlicę

Wstęp: Radiogram klatki piersiowej jest od dawna używany w diagnostyce gruźlicy i służy również do oceny rozległości zmian. Prezentowane badanie przeprowadzono w celu oceny korelacji pomiędzy rozległością zmian w badaniu radiologicznym ocenianą na podstawie punktacji według Timika a wyjściowymi parametrami klinicznymi i mikrobiologicznymi u chorych na gruźlicę płuc potwierdzoną badaniem plwociny. Materiał i metody: Badanie przeprowadzono w trzeciorzędowym ośrodku referencyjnym dla chorób płuc w Bangalore, Karnataka w okresie od stycznia 2017 do stycznia 2018 roku. Miało ono charakter prospektywny i obejmowało chorych na gruźlicę płuc z dodatnim wynikiem rozmazu plwociny w kierunku obecności prątków, diagnozowanych na oddziale pulmonologicznym. Na wizycie początkowej odnotowano objawy podmiotowe i osłuchowe. Ocenę kliniczną przeprowadzono na podstawie skali sprawności Karnofsky’ego (KPS), skali TB I (skala TB wg Bandima) i skali TB II. Wyjściowy radiogram klatki piersiowej w projekcji PA oceniono za pomocą punktacji Timika przez dwóch niezależnych radiologów. Wykonano rutynowe badania laboratoryjne i rozmaz plwociny na obecność prątków kwasoodpornych. Przeprowadzono analizę korelacji pomiędzy punktacją radiologiczną i innymi parametrami ciężkości choroby. Wyniki: Skale kliniczne, takie jak KPS, TB I i TB II, nie korelowały z obecnością zmian jamistych na radiogramie klatki piersiowej (p > 0.05). U 48.6% chorych ze zmianami rozpadowymi i u 40% chorych bez zmian rozpadowych w radiogramie klatki piersiowej stwierdzono duże zagęszczenie prątków kwasoopornych w plwocinie (+++ w skali punktowej), ale różnica nie była istotna statystycznie. Wynik skali radiologicznej powyżej 71 wiązał się ze znamiennie dłuższym czasem trwania objawów, wyższą wyjściową punktacją w skalach klinicznych (KPS, TB I i TB II) oraz niższym wskaźnikiem BMI (p < 0.05). U 65,2% chorych z punktacją radiologiczną powyżej 71 i tylko u 32.4% z mniejszą niż 71 punktów stwierdzono większe zagęszczenie prątków w rozmazie plwociny (p < 0.04). U chorych z liczbą punktów powyżej 71 stwierdzano wyższe wartości OB. Wnioski: Zmiany jamiste w RTG są związane z większą początkową ilością bakterii w plwocinie. Skala radiologiczna według Timika to narzędzie punktowe, łatwe do zastosowania w warunkach klinicznych. Liczba punktów w skali koreluje znamiennie z wieloma parametrami klinicznymi i mikrobiologicznymi opisującymi ciężkość przebiegu gruźlicy płuc. Z tego powodu może być stosowana w ocenie ryzyka, szczególnie u chorych nieodkrztuszających lub z ujemnym wynikiem badania plwociny w chwili rozpoznania.