Zapalenie ziarniniakowe płuc jako powikłanie leczenia dopęcherzowymi wlewkami BCG—Opis przypadku

Szczepionka BCG (Bacillus Calmette-Guérin) zawiera atenuowany szczep Mycobacterium bovis i jest wykorzystywana w szczepieniach przeciwgruźliczych na całym świecie. Jednym z dodatkowych zastosowań BCG jest immunoterapia nowotworów, w której szczepionkę podaje się w postaci wlewek do pęcherza moczowego w celu leczenia powierzchownych postaci raka pęcherza moczowego. Skuteczność immunoterapii BCG w zapobieganiu wznowie ocenia się na 70–99% i jest wyższa niż miejscowej chemioterapii. Do najczęstszych działań niepożądanych takiego leczenia należą gorączka oraz zapalenie pęcherza moczowego, natomiast poważne powikłania w postaci krwiopochodnego rozsiewu prątków do narządów, szczególnie zapalenia płuc, z tworzeniem się serowaciejących ziarniniaków w płucach spotykane są bardzo rzadko. Autorzy opisują przypadek 68-letniego mężczyzny leczonego dopęcherzowymi wlewkami BCG z powodu powierzchownego raka pęcherza moczowego. Pacjent miał wykonaną przezcewkową elektroresekcję zmian w pęcherzu, a następnie otrzymywał cyklicznie przez 3 lata dopęcherzowe wlewki BCG. Po jednej z serii wlewek, kilka dni po zakończeniu terapii, wystąpiły objawy ogólne z wysoką gorączką. W wykonanych badaniach stwierdzono cechy mogące przemawiać za zapaleniem wątroby, a w płucach zaobserwowano zmiany rozsiane. U pacjenta przeprowadzono diagnostykę inwazyjną zmian płucnych pobierając na drodze wideotorakoskopii fragment miąższu płuca. W badaniu histopatologicznym stwierdzono obecność ziarniny z centralną martwicą serowatą. Podejrzewając zakażenie BCG, rozszerzono diagnostykę o badania bakteriologiczne i genetyczne w kierunku obecności prątków kwasoopornych, które ostatecznie dały wynik negatywny. Rozpoznano ziarniniakowe zapalenie płuc jako powikłanie leczenia dopęcherzowymi wlewkami BCG. Rozpoczęto leczenie z zastosowaniem leków przeciwprątkowych. Po zakończonej farmakoterapii wykonano kontrolne badania radiologiczne stwierdzając znaczną, lecz niecałkowitą remisję zmian płucnych.